Sinds ik, Peter, afgestudeerd ben als orthopedisch manueel therapeut (MSc), krijg ik regelmatig de vraag wat een manueel therapeut nu eigenlijk doet? Tijd voor antwoorden. In dit artikel 7 vragen en antwoorden over manuele therapie die we regelmatig in onze fysiotherapie.
1. Wat is het verschil tussen manuele therapie en fysiotherapie?
Als manueel therapeut ben je een gespecialiseerd fysiotherapeut. Dat betekent dat je éérst de opleiding fysiotherapie moet volgen, vóórdat je manuele therapie mag gaan studeren. Een manueel therapeut heeft dus extra kennis en vaardigheden. Je blijft trouwens ook ‘gewoon’ fysiotherapeut. Het is dus geen omscholing, maar een extra scholing.
2. Manuele therapie, dat is toch het ‘kraken’ van gewrichten?
Ja en nee. Als manuele therapeut heb je extra vaardigheden geleerd. Waaronder de High Velocity Low Amplitude Thrust (HVLA) technieken. Deze technieken staan beter bekend als manipulatietechnieken of ‘kraken’. Deze technieken mogen niet door een ‘gewoon’ fysiotherapeut worden gebruikt, omdat ze specialistische kennis en vaardigheden vereisen. Vandaar dat de manueel therapeut zich daarmee onderscheidt. Máár als manueel therapeut ben je ook dieper én breder geschoold op andere gebieden. Bijvoorbeeld in specialistische zenuwmobilisatietechnieken, trainings- en oefentherapie, gewrichtsmobilisaties en persoonlijke coaching. Kortom: de manuele therapeut kan méér dan alleen ‘kraken’.
3. Wat is dan orthopedische manuele therapie?
Het woord ‘orthopedische’ vóóraf aan ‘manuele therapie’ verwijst naar het type opleiding. Er zijn namelijk verschillende opleidingen tot manueel therapeut. De orthopedische manuele therapie wordt gedoceerd aan de Opleiding Master Fysiotherapie in Utrecht. Deze universitaire opleiding onderscheidt zich door kwaliteit. Ze is al twee jaar op rij beoordeeld tot beste Master Fysiotherapie van Nederland. We zijn dus trots om orthopedisch manueel therapeut te zijn.
4. Wat is het meerwaarde van manuele therapie voor de patiënt?
Manuele therapie is in zijn algemeenheid nuttig als er stijfheid of bewegingsbeperking is in gewrichten (eventueel gepaard gaande met pijn). Het positieve effect van manuele therapie is wetenschappelijk bewezen voor onder andere acute nekpijn en bij lage rugklachten. Belangrijk is wel dat manuele therapie een onderdeel hoort te zijn van een complete behandeling: dus inclusief bewegingsadviezen, huiswerkoefeningen en coaching. Dan benut je het volledige effect.
5. Lijkt manuele therapie op osteopathie en chiropraxie?
Ja en nee. Sommige behandeltechnieken komen overeen. Dat komt doordat zowel manuele therapie als osteopathie en chiropraxie dezelfde historisch oorsprong hebben. Máár er zijn ook een belangrijke verschillen. Het voornaamste verschil zit in de wetenschappelijke benadering van de manuele therapie. Dat heeft er voor gezorgd dat sommige behandeltechnieken binnen de manuele therapie niet meer worden toegepast, maar nog wel worden toegepast binnen de chiropraxie en osteopathie. Daarnaast zijn er in de manuele therapie nieuwe technieken toegevoegd op basis van recente ontdekkingen uit de wetenschap. Dit gebeurt praktisch niet binnen de osteopathie en chiropraxie. We durven daarom te stellen dat deze laatste twee behandelwijzen voortbouwen op hun traditie, terwijl manuele therapie zich ontwikkelt op basis van nieuwe feiten.
6. Valt manuele therapie onder de alternatieve geneeswijzen?
Nee, zeker niet. Orthopedische manuele therapie behoort tot de reguliere medisch zorg. De wetenschappelijke basis is een belangrijk voorwaarde daarvoor, vindt het Ministerie van Volksgezondheid. Omdat osteopathie en chiropraxie daar niet aan voldoen, vallen deze onder de alternatieve geneeswijzen. Ook orthomanuele therapie is alternatieve hulp. Je snapt, dit zorgt nog wel eens voor verwarring, omdat de naam erg lijkt op (onze) erkende orthopedische manuele therapie. Volg je het nog? Hoe dan ook: belangrijk om te onthouden is dat de orthopedische manuele therapie reguliere medische zorg is en daarmee voldoet aan gestelde kwaliteitseisen. Dat maakt trouwens ook uit voor uw vergoeding: bij alternatieve zorg geldt meestal dat u een eigen bijdrage hebt. Bij Wilskracht daarentegen wordt uw behandeling 100% betaald door de verzekeraar, mits u (voldoende) aanvullend verzekerd bent voor fysiotherapie/manuele therapie uiteraard.
7. Is manipuleren wel veilig?
Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de (bij)effecten van manipuleren. Voor een heel aantal klachten, waaronder acute nekpijn, is het nut van manipuleren wetenschappelijk bewezen. Ook de neveneffecten zijn bekend. Veiligheid moet altijd voorop staan. En dus is in de opleiding manuele therapie niet alleen ruimte voor het aanleren van vaardigheden, maar ook voor het klinisch redeneren en het bestuderen van wetenschappelijk onderzoek. Op die manier leert een manueel therapeut in welke situatie het nuttig en veilig is om te manipuleren en ook wanneer niet. Bij Wilskracht hanteren we de strengste normen.
Tot slot: sinds enige jaren is de opleiding Orthopedische Manuele Therapie geaccrediteerd tot internationaal erkende Master-studie. Wie na 2014 is afgestudeerd is naast manuele therapeut óók Master of Science (MSc). Vroeger zou dat doctorandus in de fysiotherapie heten, als zo een opleiding destijds had bestaan. Meer info? Kijk op de website Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie .
Tekst en afbeelding door:
Peter Middeljans, MSc
Orthopedisch Manuele Therapeut